Żydowska Biblioteka Społeczna i Czytelnia

ŻYDZI W IZBICY KUJAWSKIEJ

Żydowska oświata, kultura i sport

W Izbicy Kujawskiej działała szkoła żydowska – cheder. Niestety warunki w niej panujące, a także metody pracy nie cieszyły się zaufaniem rodziców. Poza tym ukończenie „polskiej” szkoły powszechnej oznaczało łatwiejszy dostęp do dalszej edukacji. Cheder zlokalizowany był na ul. Garbarskiej. Z relacji Wolfa Gimpla, który uczęszczał do tej szkoły dowiadujemy się, iż uczył się on tam „Tora” i „Tanach” oraz języka żydowskiego w mowie i piśmie. Nauczycielami byli m.in. Awram Bratman, Chemia Szmulewicz, Icyk Jakubowski oraz Froim Konfederat. Nauczycielami chederu byli również Nysen Osięciński i Henoch Rozen. Warto również dodać, iż w Szkole Podstawowej nr 2 zajęcia prowadziły dwie Żydówki: Jochewet Bibrowska i Małka Koln, prawdopodobnie córki rabina Beera Kohna.

Dawny budynek żydowskiej szkoły cheder przy ul. Garbarskiej

Ważną rolę wśród żydowskiej społeczności odgrywała Żydowska Biblioteka i Czytelnia Społeczna. Instytucja ta obok działalności statutowej prowadziła również kółko dramatyczne, której opiekunem był felczer Jakub Pajęcki. Organizowane były również występy amatorskich teatrów w sąsiadującym z nią Teatrze „Polonia”. Żydowska biblioteka miała również swoją świetlicę oświatową, przeznaczoną dla osób w wieku 11-35 lat. Korzystało z niej miesięcznie 25 chłopców i 20 dziewcząt oraz dorośli mieszkańcy w liczbie 30 osób. Świetlica zatrudniała 7 osób, które przez 3 dni w tygodniu w godzinach 18.00-20.00 udostępniały korzystającym ze świetlicy księgozbiór liczący 2000 woluminów [czytaj więcej]

Na terenie osady istniały dwa żydowskie kluby sportowe, mianowicie „Makabi” oraz „Hasmonea”. Nauczyciel muzyki Władysław Lewandowski prowadził nawet żydowską orkiestrę klubu sportowego „Makabi”, w której grali m.in. Liman Wajsztok, bracia Szterling i Zielińscy.

W Izbicy Kujawskiej działało również kilka żydowskich organizacji młodzieżowych. Organizacja Syjonistyczna „Ha-Szomer ha-Cair” zorganizowała świetlicę oświatową dla osób w wieku od 21 do 40 lat. Znalazło w niej zatrudnienie 5 osób i zrzeszała 40 młodych (30 mężczyzn i 10 kobiet) oraz 35 dorosłych członków. Spotkania odbywały się raz w miesiącu. W organizacji działało również koło intelektualne. Inną świetlicę zorganizowała Organizacja Syjonistycznych Rewizjonistów „Betar”. W zajęciach uczestniczyły osoby w wieku od 16 do 27 lat w liczbie 30 osób (po równo chłopców i dziewcząt). W świetlicy tej pracowało 10 osób, zaś dorosłych członków było 20. Podobnie jak we wcześniej omówionej organizacji, także „Betar” posiadał w swoich strukturach kółko intelektualne, a wszelkie wystąpienia i akademie odbywały się dwa razy w miesiącu. Organizacja ta w 1939 r. działała już jako Związek Młodzieży Żydowskiej Rewizjonistów, posiadała świetlicę, czynna dwa razy w tygodniu i zrzeszała 20 członków w wieku od 16 do 20 lat.

Na terenie Izbicy Kujawskiej działał również Centralny Związek Rzemieślników Żydów w Polsce, stojący na straży interesów grup zawodowych. W osadzie działał również oddział „Kas Bezprocentowych Pożyczek-Gemilus Chesed.