 "Jubileusz 25-lecia" w parafii ewangelicko-augsburskiej w Izbicy Kujawskiej pod względem liczby uczestników był najprawdopodobniej największą uroczystością w Izbicy w okresie międzywojennym. Na dzień 29 września 1934 roku przypadały bowiem wówczas trzy uroczystości, mianowicie: 25-lecie poświęcenia kościoła ewangelickiego w Izbicy, wprowadzenie ks. Richarda Kneifla w urząd proboszcza parafii oraz obchodzony w kościele luterańskim Dzień św. Michała. Parafia ewangelicka liczyła w tamtym czasie ok. dwóch tysięcy dusz, a trzeba dodać, że w obchodach wzięli udział także luteranie z sąsiednich parafii, a także niektórzy katolicy oraz Żydzi, zapewne zaciekawieni szczególnym rozmachem tego wydarzenia. Można spokojnie założyć, że liczba uczestników jubileuszu przekroczyła kilka tysięcy osób. Do Izbicy Kujawskiej na jubileusz przybył m.in. zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w II RP, działacz niepodległościowy, Superintendent Generalny ks. dr Juliusz Bursche; ks. senior Ryszard Paszko, pierwszy naczelny kapelan ewangelicki w odrodzonej Polsce i jednocześnie jeden z głównych inicjatorów budowy kościoła ewangelickiego w Izbicy oraz szereg księży ewangelickich z pobliskich miejscowości, takich jak Koło (ks. Adolf Krempin), Konin (ks. Robert Badke), Dąbie (ks. Alfred Bittner), Stawiszyn (ks. Rudolf Kersten), Sompolno (ks. Philipp Kreutz), Chodecz (ks. Ernst Ludwig) oraz Przedecz (ks. Bertold Rückert).
Oczywiście najistotniejszym wydarzeniem jubileuszu było wprowadzenie w urząd proboszcza ks. Richarda Kneifla. Jak niestety pokaże historia niespełna 30-letni duchowny będzie zarazem pierwszym jak i jednocześnie ostatnim proboszczem parafii ze stałym miejscem zamieszkania w Izbicy. Przebieg uroczystości z końca września 1934 roku był już omawiany na stronie Izbica Kujawska Online, nie chce się w tym miejscu powtarzać, zainteresowanych odsyłam do linków poniżej. Paradoksalnie, jedno z najważniejszych wydarzeń okresu międzywojennego w Izbicy przez lata było konsekwentnie pomijane w kolejnych opracowaniach dotyczących historii Izbicy Kujawskiej. Taki stan rzeczy trwa do dziś i dotyczy nawet najnowszych publikacji poświęconych Izbicy. Od kilku lat pod koniec września publikuję materiały przypominające o tej uroczystości, z nadzieją, że ta ważna data zostanie wydobyta z czeluści zapomnienia i odzyska należne jej miejsce w historii Izbicy Kujawskiej.
Kolejna rocznica "Jubileuszu 25-lecia" jest w tym roku szczególna. Dlaczego? W sierpniu Izbicę Kujawską, Babiak i Sompolno odwiedził pan Helwig Behrends, zięć izbickiego pastora Richarda Kneifla, wraz z rodziną. Towarzyszyły mu m.in. żona Elisabeth Behrends z domu Kneifel, córka pastora, oraz ich syn Henning. W podróży uczestniczyła również Ruth Stieber z domu Kneifel, druga córka pastora, wraz ze swoim synem Malte. Z radością przeczytałem wiadomość od pana Helwiga, że materiały zamieszczone na stronie Izbica Kujawska Online okazały się cenne i pozwoliły rodzinie Richarda Kneifla uzyskać spore wyobrażenie o życiu i sytuacji tej okolicy w latach 1930–1945. Podczas wizyty w Izbicy rodzina ks. Richarda Kneifla miała okazję zobaczyć kościół ewangelicki, budynek dawnej plebanii oraz miejscowy cmentarz ewangelicki, na którym spoczywa Olga Kneifel, matka pastora. Niestety, po upływie 80 lat odnalezienie jej grobu nie jest już możliwe. Panie Elisabeth i Ruth czytały tekst "Przeżycia i doświadczenia pastora Richarda Kneifla" oraz dzieliły się historiami, które zapamiętały z bezpośrednich opowieści ojca. W ramach wizyty pan Helwig z rodziną odwiedzili również Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, w którym w czasie II wojny światowej zgładzonych zostało m.in. wielu żydowskich mieszkańców Izbicy.
Pan Helwig Behrends przekazał nam zdjęcie ks. Richarda Kneifla wykonane najprawdopodobniej niedługo po jego ordynacji na duchownego, która miała miejsce w dniu 8 listopada 1931 roku. Ta konkretna wersja zdjęcia ukazała się m.in. w czasopiśmie "Weg und Ziel" w grudniu 1986 roku, jednakże w wyjątkowo słabej jakości. Sytuacja uległa teraz znaczącej poprawie, zaś dobra kopia zastąpiła na stronie tę gorszą. Za zgodą całej rodziny pastora publikuję również przesłane zdjęcie z wizyty w Izbicy, wykonane przed kościołem ewangelickim w dniu 19 sierpnia 2025 roku. Na zdjęciu od lewej do prawej znajdują się: Elisabeth Behrends, Malte Stieber, Henning Behrends, Ruth Stieber oraz Helwig Behrends. Chciałem również podziękować za przekazanie szczegółowego drzewa genealogicznego rodziny Kneifel. Wiele interesujących materiałów na temat rodziny Kneifel można odnaleźć w niskonakładowej (zaledwie 200 egzemplarzy) książkę Eduarda Kneifla "Chronik der Familie Kneifel in Władysławow-Rosterschütz: vorher in Ponie-Punitz (Polen) 1632-1945", jednakże od jej wydania (1982 rok) minęło już ponad czterdzieści lat, a dalsze koleje losu członków rodziny Kneifel były dla mnie trudno osiągalne. To również uległo zmianie. Z moich zbiorów publikuję dla Państwa bardzo podobne zdjęcie ks. Richarda Kneifla, wykonane najprawdopodobniej przez tego samego fotografa, które ukazało się w ewangelickim kalendarzu "Hausfreund evangelischer Volks-Kalender" na rok 1933.
Miłego przeglądania.
BŁAŻEJ NOWICKI
[Ksiądz Richard Kneifel (ok. 1931 roku)]
[Zdjęcie z wizyty rodziny pastora Kneifla w Izbicy, wykonane przed kościołem ewangelickim w dniu 19 sierpnia 2025 roku]
[Ksiądz Richard Kneifel (ok. 1931 roku)]
[JUBILEUSZ 25-LECIA W PARAFII EWANGELICKO-AUGSBURSKIEJ W IZBICY KUJAWSKIEJ (29 WRZEŚNIA 1934 ROKU)]
["Z PRZESZŁOŚCI I TERAŹNIEJSZOŚCI PARAFJI IZBICKIEJ." (pisownia oryginalna) Tekst Roberta Gustava Badke z 1934 r. wraz z komentarzem]
[Skomentuj na Facebooku]
|
Historia zatoczyła koło: od uroczystości "Jubileuszu 25-lecia" w dniu 29 września 1934 roku do wizyty rodziny pastora Kneifla w Izbicy w 2025 roku
Izbica do 1945r.
