 W swojej historii Izbica Kujawska długo nie miała tradycji szkoły średniej. Marzenie mieszkańców o posiadaniu placówki oświatowej tej rangi spełniło się dopiero w dniu 25 września 1945 roku, a więc z chwilą uroczystego otwarcia Gimnazjum połączonego z rozpoczęciem roku szkolnego. Niniejszy tekst nie będzie jednak poświęcony historii tworzenia szkoły średniej w Izbicy, skupię się zaś na jej roli w życiu kulturalnym miasteczka.
Potrzeby kulturalne tuż przed powołaniem do życia szkoły średniej zaspokajało głównie miejscowe kino. Seanse odbywały się sześć razy w tygodniu, wyświetlano zaś dwa filmy tygodniowo. Inną placówką kulturalną o dużym znaczeniu dla mieszkańców była biblioteka. Z chwilą utworzenia Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego, którego patronem w dniu 28 listopada 1945 roku został Jan Kasprowicz, pojawiły się możliwości rozszerzenia oferty kulturalnej. Jeszcze w 1945 roku zorganizowano w Gimnazjum zespół dramatyczny. Inicjatorami powstania zespołu dramatycznego byli dwaj nauczyciele, mianowicie Henryk Wysłouch oraz Mikołaj Kozakiewicz. W grudniu 1945 roku odbyło się inauguracyjne przedstawienie, którego reżyserem był Henryk Wysłouch. Dzięki wystawionej sztuce udało się zebrać kwotę 10 tysięcy złotych, którą przeznaczono na zakup książek do biblioteki szkolnej. Na zakończenie roku szkolnego 1945/1946 wystawiono przedstawienie regionalne "Wesele kujawskie", a wśród publiczności znaleźli się nie tylko uczniowie, ale także zaproszeni przedstawiciele ludności Izbicy.
Dużym sukcesem Sekcji Dramatycznej okazało się przedstawienie "Zemsta" Aleksandra Fredry, które po raz pierwszy odbyło się w dniu 28 czerwca 1947 roku w Izbicy dla młodzieży szkolnej, a następnego dnia dla izbickiej publiczności. Spektakl poprzedziły 52 (!) próby. "Zemsta" spotkała się z uznaniem publiczności, wystawiono ją ostatecznie kilkukrotnie w Izbicy, a także w Kole. Reżyserem przedstawienia był Mikołaj Kozakiewicz, za kostiumy odpowiadała Irena Stokowska, za dekoracje i wnętrze Zbigniew Budny, za instalacje i efekty świetlne Henryk Wysłouch. W obsadzie znaleźli się: Mikołaj Kozakiewicz (w roli Cześnika Raptusiewicza), Janina Wieczorkiewiczówna (Klara, jego siostrzenica), Romuald Justyński (Rejent Milczek), Włodzimierz Jagodziński (Wacław, jego syn), Barbara Stępniówna (Podstolina), Jan Wojciechowski (Papkin), Andrzej Chomiński (Dyndalski), Zbigniew Kupczyk ( I-szy murarz), Zygmunt Antczak (II-gi murarz, Perełka). Duża liczba przedstawień "Zemsty" przyniosła wymierną korzyść finansową, gdyż udało się zebrać kwotę 30 tysięcy złotych, którą przeznaczono na pomoce naukowe. Sekcja Dramatyczna w tym samym roku opracowywała widowisko śpiewno-muzyczne pt. "Zaloty Kujawskie", w okresie bożonarodzeniowym "Jasełka" Lucjana Rydla. Słuchowisko "Wesele kujawskie" przygotowane przez chór i orkiestrę szkolną doczekało się emisji w Polskim Radiu w Kole w dniu 5 października 1947 roku.
W roku szkolnym 1948/1949 wystawiono sztukę "Rewizor" Nikołaja Gogola w reżyserii Józefa Radeckiego, dyrektora szkoły. Gimnazjalna drużyna harcerzy przygotowała zaś przedstawienie "Mister Twister", które odbyło się w Kole podczas akademii z okazji 30-lecia ZHP.
W 1949 roku połączono zespół dramatyczny, chór i orkiestrę w jedną Sekcję Artystyczną. Jej kierownikiem został dyrektor Mikołaj Kozakiewicz. Ta dzieliła się na trzy podsekcje, a mianowicie: dramatyczną (kierownik: Mikołaj Kozakiewicz), śpiewaczą (kierownik: Irena Stokowska) oraz muzyczną (kierownik: Władysław Lewandowski). Wprowadzono zmiany w doborze repertuaru, mianowicie zaczęto stawiać na utwory, które mogły zaangażować maksymalnie od kilku do kilkunastu uczniów. Zrezygnowano ze sztuk takich jak wspomniany wcześniej "Rewizor", w którym brało czasem udział 20% wszystkich uczniów szkoły.
Jak pokaże historia, kolejne przedstawienie "Wieczór romantyków", cieszące się zresztą dużym zainteresowaniem mieszkańców i popularyzujące twórczość literacką Adama Mickiewicza oraz muzyczną Fryderyka Chopina, będzie ostatnim wystawionym przez licealne koło dramatyczne. W 1952 roku zostało ono rozwiązane. Przyczyn należy tutaj upatrywać głównie w dynamicznym rozwoju teatrów objazdowych, które zaczęły regularnie przyjeżdżać do Izbicy Kujawskiej.
Dzisiejszy tekst chciałbym wzbogacić o skan unikalnego programu Sekcji Dramatycznej Prywatnego Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza w Izbicy Kujawskiej na listopad 1947 roku, którego oryginał udało mi się pozyskać w tym miesiącu. To zapowiedź kolejnych spektaklów wspomnianej przeze mnie "Zemsty" Aleksandra Fredry. W programie podano pełną obsadę oraz pokrótce opisano dokonania artystycznej Sekcji Dramatycznej. Program zawiera sporą ilość reklam izbickich sklepów i zakładów usługowo-handlowych. Wśród nich znaleźć można reklamy m.in. Piekarni "Zdrowie" Zenona Zapędowskiego, Cukierni N. Nosow, Restauracji-Hotelu "Bacchus" Franciszka Kopczyńskiego czy Manufaktury Galanterii Zenona Wincławskiego. Program wydrukowany został w zakładzie Głowińskiego w Kole. I tu mała ciekawostka, gdyż program zawiera...znak wodny, starałem się go uchwycić dla Państwa na dodatkowym zdjęciu pod światło. Nie wiem, czy był to specjalnie zaprojektowany papier na zamówienie izbickiej szkoły, czy też propozycja drukarza z istniejących wzorów. Na programie widnieją również podpisy, ale nie podejmę się ich identyfikacji.
Zamieszczam również zdjęcie-bonus, dość luźno związany z omawianym dziś tematem. To tarcza Liceum w Izbicy Kujawskiej pochodząca już oczywiście z lat późniejszych.
Przy pisaniu tekstu bardzo pomocny okazał się artykuł prof. Marcelego Kosmana pt. "Społeczna funkcja wiejskiej szkoły średniej ogólnokształcącej na przykładzie Izbicy Kujawskiej", który ukazał się w szóstym numerze Zeszytów Naukowych UAM, wydanym w 1963 roku (ss. 137-159).
Macie Państwo jakieś wspomnienia związane z Sekcją Dramatyczną przy szkole średniej? Czy ktoś z Państwa krewnych występował na scenie? Mają Państwo jakieś pamiątki z tamtego okresu? Tak się złożyło, że od tych wydarzeń mija 75 lat. To szmat czasu...kto jednak pyta, ten nie błądzi. Zapraszam do komentowania tekstu i materiałów na Facebooku. Linki do skanów i posta na Facebooku poniżej.
BŁAŻEJ NOWICKI
[Program Sekcji Dramatycznej Gimnazjum im. Jana Kasprowicza na listopad 1947 roku z zapowiedzią spektaklu 'Zemsta' A. Fredry - przód, tył]
[Program Sekcji Dramatycznej Gimnazjum im. Jana Kasprowicza na listopad 1947 roku z zapowiedzią spektaklu 'Zemsta' A. Fredry - wnętrze]
[Program Sekcji Dramatycznej Gimnazjum im. Jana Kasprowicza na listopad 1947 roku z zapowiedzią spektaklu 'Zemsta' A. Fredry - znak wodny]
[Tarcza LO Izbica Kujawska]
|
75 lat od premiery spektaklu "Zemsta" A. Fredry w Izbicy Kujawskiej
Izbica do 1945r.
